Thursday, October 31, 2024

Hyderabad-a Diwali ka hman hmasak ber tum kha

(Diwali te a ni bawk a, Hyderabad a lehkhazira kan awm lai a, Diwali ka hman ve hmasak ber chanchin tlem ka han thai teh ang🙂)

Kum 2004 khan University of Hyderabad a Mizo zirlai 20 vel bawr te chuan, holiday anih avangin campus Mizo zirlai zinga mipa lama kan u ber Tv. Taitea (Ph.D Scholar) te inluah, Sudarshanagar-a pink building tia kan sawi mai thin, Sai Kiran Aparment tih ni tain ka hria, chutah chuan chaw kan eikhawm a. Khami tum kha Hyderabad a Diwali ka hman ve hmasak ber a ni.

Khami ni tlaiah khan kan thirsakawr te nen chuan phur takin Sudarshanagar kan pan a, a chhan pawh Mizo inhmuhkhawm kha a nawm theih em bakah, mess hall a chaw tui lo tawk ei lova Mizo siam chaw leh chawmhmeh kan ei tur khan min ti phur zual a ni.

Khua a rawn thim tan a, U Taitea te inluah  atang chuan vai ho halpuah leh halmawi hal te, an bati chhi eng te pawh kan hmu a, an halpuah ilo vel hal thawm pawh a ring telh telh a, a then inchung lamah halpuah hal en turin an chho a, keini pawh chu kan phili ve deuh ruai chu a ni. Ral hla tak tak a hal mawi rawn eng zuai zuai te, saw, Chandanagar, Lingampally, Gul Mohar velah pawh a eng zuai zuai a lawm. Mit leh beng kha a tlai ta mah mah zawk hial awm e.

Vawiin tlaia Diwali boruak vel ka ngaihtuah hian, ka lung a ti leng reuh hle. Khatih lai khan campus a Mizo zirlai awm te khan kan inkawmngeihin kan inlungrual tha a, ei leh in leh kawng hrang hrangah pawh induhsak kha a na hle.

Khami tlai kha end semester exam pawh a hla tawh lo a, Hyderabad boruak pawh favang tawp lam, tlema boruak a rawn dai chho tan kha ania, Mizo rilruah phei chuan hmatiangah Krismas boruak te pawh kan vei tan tawh deuh kha ania. Hawna tur ticket a tlawm lai ania tih te pawh na sawi hun lai vel kha ania. A boruak leh khatih laia kan inkawm hlim lai te kha mitthlaah a la cham uai uai mai. A nuam kan tih theih zia te kha aw, hun hian a liam pui zo ta sia.

Tichuan, zan dar 8 velah zanriah puar taka kan ei zawh hnuin, mipa hovin kan nula thenkhatte chu kan thirsakawr theuhah chuan campus thleng phur turin kan inbuatsaih a, Lingampally road (Old Mumbai road) tan tlangin Sudarshanagar atang chuan UoH campus chu thirsakawr chuan kan pan chho leh ta a. A thein gops ah chai kan va in leh bawk a, campus chhung a bikin gops vel pawh, tengterekung lian dinna vel bawrah, radio mirchi a lo ri ruai ruai a, vai ho phei chu an masi kawr mawi ni ve awm tak tak nen an lo inchei nalh hlawm hle bawk. Keini kuhva heh deuh phei chuan Jehangir-a pa pan dukan ah zarda te kan lei a, thenkhat lahin PCO atangin an chhungte leh an hmangaih kar hlaa mi te an be mek hlawm bawk a. Gops-ah chuan a mawi tawk fang kan titi ho leh a. Gopalji-a dawr kawt verandah sira thuthleng buk thei a, Mizo zirlaite titi chu ka va ngaithla chiang a, Feminism, Marxism, Post-Modern/Post-Colonial tih te pawh an sawi ri nak nakin ka hria. Thingpui te kan inzawh tak hnuah chuan mahni hostel theuh kan pan darh ta a lawm.

Eng nge maw chang hi chuan Hyderabad lam hi hriatchhuah a lo awl a nih hi maw! Then leh rual te in dam tlang hlawm ang chu maw? Lo dam tlang teh u'n.

Friday, October 25, 2024

Krismas thawnthu/chanchin: naupangte tan

Nausen Isua pian lai (Pic credit: Tekweni)

Ziaktu: Dr. Lalzarzoa, Kawnveng, Sialsuk

Thuhma hruai:
Kum 2000 vel kal taah kha, Lal Heroda chuan Judai ram a awp a. Chung hun lai chuan Pathianin vantirhkoh Gabriela chu Nazaret khaw hmar lama awm hmeichhe pakhat Mari hnenah a tir a. Amah chu Josefa nena inhual lai mek an ni. Vantirhkoh Gabriela chuan Mari hnenah ti hian a sawi a, "I chungah Pathian a lawm em em a, mal a sawm che a ni. Pathian chu i chungah a ngilnei em em a ni. Fapa i hring anga a hmingah Isua i sa tur a ni. Amah chu Pathian fapa a ni ang a, a Lal ram chuan tawp hun a nei lo vang." Mari chuan a hlauthawng em em a, mahse, Pathian chu a ring a, a remruatna chu a pawm ta a ni.

Josefa a mangang 
Josefa chuan a nupui hual Mari chuan an inneih hma hauhin, nau a pai tih a hriat chuan, a mangang ta em em a. Josefa mumangah chuan angel a rawn inlar a, Mari chu nupuia neih hlau lo turin a rawn hrilh ta a ni. Angel chuan Mari chu, Pathianin a fapa nu atana a thlan a nih thu a hrilh bawk a. Angel thusawi chu zawmin Mari chu nupuiah a nei ta a ni.

Kaisara'n chhiarpui a ko
Josefa leh Mari te chenna ram chu Rom lal ram chhung a awm a ni a. Rom lal ber Augustus chuan, a ram chhunga chhiah tha taka a khawn theih nan, mi zawng zawng chhiarpuia tel turin thupek a chhuah a. Mi zawng zawng chu an pianna khua theuhah haw vek tur leh chutah chuan an hming ziak fel vek turin a ti a. Josefa leh Mari pawh, Josefa te chhungkaw lo chawrchhuahna khua, Bethlehem khaw hla tak panin Nazaret atang chuan an kal ve ta a ni.

Thlenna tur an nei lo
Bethlehem an thlen chuan, chhiarpui avangin mikhual an lo tam em em a, thlenna tur an nei ta lo va. In leh khualbuk zawng zawng pawh mikhualin an luah khat vek tawh a ni. Thlenna tur an hmuh chhun chu ran in a ni a. Chu hmunah chuan Mari chuan Pathian Fapa Isua chu a hring ta a ni.

Angel te leh Berampu ten Isua piang an lawm
Berampu thenkhat te chuan zanah an beram te an veng a. Zanlai a lo nih chuan an zingah chuan angel a rawn inlar a, Pathian ropuina chuan an rawn tuam vel a. Berampu te chuan an hlau ta em em a, mahse, angel chuan hlau lo turin a hrilh a, Isua pian thu chu a rawn hriattir ta a ni. Tichuan, vanah angel tam tak an rawn lang a, van a rawn eng ta kulh a ni. Angel te chuan Pathian an fak tih Berampu te chuan an hre thei a. Angel te an kal bo hnu chua, Berampu te chuan Bethlehem khaw thlengin kal ila, angel te thusawi chu i va en ang u an ti a. Bethlehem-ah chuan Josefa leh a nupui Mari te chu an va hmu a, angel sawi ang ngeiin nausen piang hlim Isua an va hmu ta a ni. Angel thusawi chu mak ti takin an hrilh ta a ni.

Mi fing ten arsi an zui
Isua a lo pian chuan vanah arsi eng tak a lo lang a. Ram hla taka awm mi fing te chuan, chutiang arsi chu a awmzia an hrethiam a. Lal thar lo piang tan thilpek kengin an rawn chhuak a. Arsi eng tak chu an rawn zui zel a, Jerusalem an thleng ta a ni. Mi te hnenah chuan, Juda te tana Lal thar lo piang chu an zawt a. Heroda chuan Juda te Lal thar lo piang chanchin an sawi chu a lo hriatin, amah thlak thei tur chutiang an awm chu a duh lo a, a thinur ta em em a ni. Mifing te hnenah chuan Lal thar lo piang chu an hmuh hma chuan arsi chu zui zel turin a hrilh ta a. Amah pawhin Lal thar lo piang chu chibai a buk ve duh tur thu a hrilh a, Lal thar lo piang lakah chuan thil tha lo tih a tum thu chu a hrilh duh lo thung a.

Mi fing ten thilpek an hlan
Mi fing te chuan arsi chu an zui leh ta zel a, Bethlehem-a Isua pianna hmun chu an va thleng ta a. Nausen Isua chu an hmuhin chibai an buk a, an lawm zia entirnan rangkachak, beraw leh mura te chu Isua hnenah chuan an hlan ta a ni.

Aigupta ramah an tlanbo daih
Mi fing te an haw leh hnu chuan Josefa hnenah angel a rawn inlar a. Nausen Isua chu engtikah emaw, Heroda'n a rawn zawn chhuah mai a hlauhawm avangin, naute leh a nu Mari chu Aigupta rama tlanbo pui turin a hrilh a. Tichuan, Josefa chuan nausen Isua leh a nu mari chu zanah Aigupta ramah a tlanbo pui ta a ni. Chutah chuan Heroda thih hma zawng an awm ta a ni.

Heroda thih hnuin Josefa leh Mari te chu, an fa Isua nen chuan Israel ramah an rawn haw leh ta a ni. Chutih lai chuan, Heroda fapa chu Judai rama roreltu thar a rawn ni tih an hriatin, an hlauthawng a, an chhungkua chuan an khaw hlui Nazaret a cheng turin Galili ramah an kal ta daih a ni. Chu khuaah chuan Isua chu a rawn seilian ta a ni.

(He Krismas thawnthu hi, Mizo naupang ten awlsam zawka Isua lo pian dan leh a hunlai thil thleng an hriatthiam theih nan ka rawn buatsaih a ni e. He mi chungchangah hian mi thuziak awmsa internet vela  mi ka en kual hnuah, hetiang hian ka rawn remkhawm ta a ni - Lalzarzoa)

UNION BUDGET 2025 PHARH A NI TA

                                                                                                                                           ...