Thursday, February 24, 2022

ENGVANGIN NGE RUSSIA IN UKRAINE A RUN?

A bul thum atangin aw:

USSR kha kan la hria ang tiraw? Union of Soviet Socialist Republic (USSR) ah khan ram 15 an awm khawm thin a, heng ho hi socialist sawrkar 1 hnuaia awm khawm thin annih kha. Chung zingah chuan Ukraine pawh hi a tel ve thin a ni. Kum 1991 December thla khan USSR chu a lo kehchhe ta a, Russia, Ukraine leh Belarus te chuan USSR chu kehchhe mahse ramdang dawrna (foreign affairs) leh ram venhimna (defence) lamah erawh thawh hona thuthlung siamin Commonwealth of Independent States (CIS) hnuaia thawh ho chhunzawm zel an rem ti a. CIS ah hian USSR atanga indangta ram zawng zawng Georgia tih loh chu an tel leh ta vek a ni.

Ukraine in buaina a tawk tan:

Ukraine ramah hian USSR atanga an indan tak hnu khan Russia ngaina pawl leh European Union lam ngaina pawl an awm a. Kum 2013 November thla khan Ukraine President Viktor Yanukovych chuan European Union nena thawh hona tur chu a hnawl a, hemi duhlohtu te hian dodalna nasa tak an huaihawt a, Russia in Yanukovych chu a rawn tan a, US leh Europe ram ten dodaltute chu an rawn tan thung a ni. He buaina hi Euromaidan ti te pawhin an sawi thin.

A tawi zawngin sawi ta ila, he buaina avang hian Ukraine President Yanukovych chuan an ram a tlanchhiat sanin Russia ah a biru ta a, dodaltu te chuan sawrkar thar an din ta a ni. Chu sawrkar thar chuan European Union nena thawh hona turin hma a la chho ta nghal a ni.

Russia in Crimea a run:

Ukraine in European Union nena thawhhona tur an buaipui mek lai chuan Ukraina ram peng khat Crimea chu Russia thawhpui duhtu lam pawl ten an bei thut a, Russia in ralthuam leh sipai te rawn tanpuiin kum 2014 October thla khan Crimea chu Russia thuhnuaiah a awm ta a ni.

Ukraine khawchhak lam te an hel:

Russia in Crimea a lak tak avang hian Ukraine ram khawchhak lam Donbas regiona helpawl Russia in a thawhpuite chuan buaina an rawn chawkchhuak tan a. Helpawlte hian Ukraine sawrkar lakah zalenna puangin Donetsk and Luhansk People's Republics ram din an tum ta a ni. Ukraine chuan he thil thleng hi bengdaih tumin sipai leh ralthuam nen na takin a bei let a, Russia lahin helpawl te hi a thawhpui mai bakah a sipai te a tir lut ve ta zel a ni. He buaina hi a han reh leh deuh vang vang a, a khat tawkin an buai chho ta zel a ni.

Tunlai buaina:

Nikum 2021 January thla khan Ukraine President Volodymyr Zelenskyy chuan US President Joe Biden hnenah NATO (US leh a thawhpui te sipai leh ralthuam lama tangrual pawl) an zawm ve theihna tura tanpui turin a ngen a. Hei hi Russia chuan a ngaithiam lo em em a, Ukraine ramri hnaiah a sipaite a tir ta nghal a ni.

Buaina chu a in mung zel a, NATO bakah European Union a tel ram ten Ukraine chhan nan aw an rawn nei lian zel a, Russia lahin an ram thenawm, an chipui nia an ngaih Ukraine chu khawthlang sawrkar tangrual pawl te zawm lo turina  duh si a, an thawm an ti lian tawn ve ve zel a, ti hian tuna buaina hi a lo alh chhuak ta a ni tiin a sawi theih awm e.

Awlsam taka kan hriatfiah theih dan tur chu, Mizoram hi kehdarhin independent ram hrang hrangah awm ta ila, a kehdarh zinga a ram lian ber chuan a te zawk te chu a lam tang chhunzawm tur leh thawh ho pui atan la duh reng se la, a ram te zawk te erawh chuan tawh ho pui duh loin ram dang daih thawhpui duh ta ni sela, chumi avang chuan buaina lo awm ta se tih ang vel a ni e. 

A tawp nan, he Ukraine buainaah hian India chuan Russia hi a dem zawngin aw zuk chhuah duh miah lo a. A chhan pawh Russia leh India tunhma atanga inthian tha tak anni a, khawthlang ramten India chu a tan zawk tilang tura an kar deuh pawn 'kan neutral e' an ti tlat.

- Zara Ralte


No comments:

Post a Comment

HRINGNUN ZIRLAI: HMEICHHE PAKHAT SA SEMCHHUAHNA HMUNA THAWK CHU

Ni khat chu hmeichhe pakhat sa semchhuahna hmuna thawk hi, a hna thawh tur a thawh zawh hnu chuan sa dahthatna/dahvawhna pindanah chuan va e...